پذیرفته شده برای پوستر اصل مقاله (452.76 K)

¹احد حبیب زاده ؛ ²مالک رفیعی

¹استادیار پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی/ایران

²رئیس ایستگاه تحقیقاتی آبخوان تسوج

کمبود آب در بخش کشاورزی موجب کاهش شدید در تولید شده، اقتصاد کشاورزان را تهدید می‌نماید و ضرورت دارد با استفاده از سامانه‌های سطوح آبگیر باران اقدام به افزایش نفوذ زیرسطحی و تغذیه سفره‌های آب‌زیرزمینی در فصول غیرزراعی نمود. روش‌های استحصال آب به دو نوع سطوح آبگیر بزرگ و بهره‌برداری از سیلاب‌ها و سطوح آبگیر کوچک تقسیم می‌شوند؛ سطوح آبگیر کوچک بیشتر در سیستم‌های داخل مزرعه‌ای، پشت بام‌ها و مراتع شیب‌دار جهت جمع‌آوری آب باران در مقیاس کوچک به کاررفته و از انواع مختلف آن می‌توان تراس‌بندی، بندسارها و پشته‌های تراز را به منظور تغذیه چشمه‌ها و افزایش آبدهی آنها استفاده نمود. لکن جهت تغذیه سفره های آب زیرزمینی شامل چاه و قنات که سطح ایستابی آب زیرزمینی در عمق نسبتاً زیادی از زمین واقع شده است از سطوح آبگیر بزرگ مقیاس شامل پخش سیلاب، مخازن ذخیره‌ای، ترکینست، آبگیرها و خاکریزهای طولی بلند استفاده می‌شود برای احداث تورکینست با هدف تغذیه چاه مادر قنات در کنار رودخانه و بستر مسیل‌ها عملیات خاکبرداری و خاکریزی با ابعاد قطر بزرگ 65-55 متر و قطر کوچک 60-50 متر در کف در نظر گرفته می‌شود. ارتفاع خاکبرداری حداکثر 3 متر است، شیب قسمت سراب 1:3 و شیب قسمت پایاب 1:2 در نظر گرفته شده که این شیب مناسب تمام انواع بافت خاک است. در صورت رعایت اصول فنی در احداث این سازه با هدف تغذیه مصنوعی به خصوص در داخل مسیل‌ها و آبرفت‌های درشت دانه در هر آبگیری بیش از 35 درصد آب به داخل آبخوان‌های کم عمق تغذیه خواهد شد. در این مقاله تحلیلی سعی بر آن است سامانه‌های بندسار و تورکینست همراه با محل احداث مناسب به منظور جلوگیری از خشک‌شدن چشمه‌ها ، قنوات و بهره‌برداری همیشگی از آنها مورد معرفی قرار گیرد.

بندسار؛ تغذیه مصنوعی؛ تورکینست؛ سفره‌های آب‌زیرزمینی

ارزیابی اثربخشی و عملکرد طرح‌های استحصال آب باران