- |
-
ساماندهی خشکه‌رودها و برکه‌های باران، روش سنتی استحصال آب در جنوب کشور
پذیرفته شده برای پوستر
اصل مقاله (496.34 K)
نویسندگان
پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور
چکیده
روش‌های ساماندهی مسیل‌ها و خشکه رودها به منظور استحصال آب باران و بهره‌وری از سیلاب از دیرباز در ایران و به ویژه در مناطق ساحلی جنوب کشور رایج بوده است. یکی از مهم‌ترین بخش‌های ساماندهی یک مسیل احداث مخزن آب به منظور استفاده‌های شرب و کشاورزی است. این مهم در مواجه و در سازگاری با کم آبی موجب توسعه فناوری ساخت آب انبار در اشکال و هندسه متفاوت در مناطق مختلف ایران شده است. هدف این تحقیق، بازخوانی کارکردهای روش‌های سنتی ساماندهی خشکه‌رودها در تقویت سطوح آبگیر باران است. برکه باران به عنوان فناوری ساماندهی خشکه‌رود در ذخیره آب باران به ویژه در مناطق ساحلی استان های هرمزگان و بوشهر شناخته شده و در برخی شهرها همچون بستک هنوز بخش قابل توجهی از نیاز آبی به آنها وابسته است. تحقیق حاضر با کنکاش در روش سنتی برکه باران، جانمایی، روش احداث و ملاحظات فنی ضروری برای توسعه این فناوری را ارائه کرده است. برکه‌های باران با کردکردهای مختلف از جمله فناوری‌های قابل ترویج برای اجرا در مدل‌های نوین ساماندهی خشکه‌رودها در سراسر کشور به شمار می‌روند. این فناوری از جمله بهترین گزینه های ذخیره آب در بالادست، حاشیه و میانی و پایین دست یک خشکه رود می‌باشد. احداث این سطوح آبگیر علاوه بر کارکرد آب شرب انسان و دام برای کشاورزی در فصولی که کیفیت آن کاهش پیدا می‌کند بسیار راهگشا می‌باشد. احداث برکه‌های باران در بخش میانی حوزه به ویژه در طبقات شیب بین صفر تا 3 درجه بر روی مخروط افکنه ها و در حاشیه خشکه رود با حوضچه رسوبگیر و دریچه سرریز برای روستاهای مناطق ساحلی جنوب کشور توصیه می‌شود. همچنین ضروری است، برکه‌های باران موجود با توجه به ملاحظات فنی و بهداشتی به گونه‌ای ترمیم و بازسازی شوند تا سهم خود را در تأمین منابع آب و بهره وری از سیلاب بازیابند.
کلیدواژه ها
موضوعات