پذیرفته شده برای ارائه شفاهی اصل مقاله (831.45 K)

¹مهدی شفقتی ؛ ²ابوالقاسم حسین پور؛ ³سمیه نصراللهی

¹رییس گ روه

²مدیر کل دفتر کنترل سیلاب و آبخوانداری سازمان جنگلها و مراتع کشور

³کارشناس ارشد آبخیزداری

امروزه توجه به دانش بومی در زمینه آب و خاک، بدلیل کارکردهای مطلوب آن و بویژه اطمینان از سازگاری بالا و حفظ توازن بوم شناختی و همچنین همراهی و مشارکت مردمی از اهمیت بسزایی برخوردار است.آنچه به گردآوری و تدوین دانش بومی در سالهای اخیر اهمیت مضاعف بخشیده است، ضرورت دستیابی به فن آوری و دانش مناسبی است که در عین پاسخگویی به نیازهای رو به رشد جوامع، منابع محدود طبیعی را نیز به گونه ای پایدار مورد بهره برداری قرار دهد.رسیدن به این دانش مناسب، تنها از راه تلفیق دانش رسمی و دانش بومی میسر است بنابراین هر اقدامی برای گردآوری دانش بومی آبخیزداری و بهره گیری از این حکمت دیرین و تلفیق آن با علوم نوین در شرایط کنونی امری ضروری است. مردم هرمزگان با توجه به محدودیت های اقلیمی و خشکی محیطی این خطه، از دیرباز اقدامات مختلفی را در زمینه بهره برداری از منابع آب و خاک و استحصال باران، که بصورت سنتی و تجربی توسط خود مردم کسب شده، مورد استفاده قرار می دهند.
سامانه های سطوح آبگیر باران ، مدیریت و بهره برداری سنتی از سیلابها ، جداسازی آب شور و شیرین ، حفظ خاک ، بهره برداری از اراضی شیبدار و زراعت سیلابی مجموعه اقداماتی است که توسط مردم در منطقه خشک هرمزگان، جزایر و کرانه های خلیج فارس و سواحل دریای عمان مورد استفاده قرار می گیرد. این گنجینه شناسایی شده شامل شیوه های سنتی حفاظت و بهره برداری از منابع آب و خاک است که با بررسی اجمالی اهداف و کارکردها، جانمایی و مکانیابی ، چگونگی طراحی، اجرا و بهره برداری معرفی گردیده اند.
در این مقال به معرفی اجمالی تعدادی از سازه ها و روش های سنتی آبخیزداری بعنوان یکی از الگوهای دانش بومی آبخیزداری در استان هرمزگان پرداخته می شود .

آبخیزداری؛ دانش بومی؛ روش های سنتی؛ چاه نزو

ارزیابی و کاربرد روش­‌های سنتی و نوین استحصال آب باران و تلفیق آن­ها