- |
-
نقش بارش و عوامل اقلیمی در تامین منابع آب استان گیلان
پذیرفته شده برای پوستر
اصل مقاله (187.37 K)
نویسندگان
عضو هیات علمی
چکیده
چکیده
بنا به گزارش اخیر سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) پیرامون دورنمای بحران آب در جهان ، روند فزاینده مصرف آب با رشدی دو برابر بیش از افزایش جمعیت کماکان تداوم می یابد و کاهش زیانبار منابع آب را تسریع خواهد کرد . بر اساس شواهد موجود ، بهره برداری بی رویه و غیر اصولی از منابع آب و عدم سرمایه گذاری ، توان مالی و جلب مشارکت بهره برداران از عوامل عمده در بروز بحران کنونی محسوب می شود. بدون وجود آب ، خاک نمی تواند ارزش وجودی خود را ظاهر سازد و گیاهی وجود نخواهد داشت. بدون وجود خاک غنی ، آب تأثیری جز خرابی و بروز سیلاب در طبیعت بر جای نمی گذارد . بدون وجود پوشش گیاهی ، نه تنها از آب و خاک بهره ای حاصل نمی شود بلکه بر ا ثر وقوع بارندگ ی و جار ی شدن سیلاب ، فرسایش خاک تخریبهای جبران ناپذ یری را بدنبال خواهد داشت . بعبارت د یگر وقوع بارندگی به تنهائی باعث افزایش سطح آبهای زیرزمینی و گسترش چشمه ها وآبها ی سطحی و تغذیه و تأمین آبهای زیرزمینی نمی شود، بلکه بارندگی و نزولاتی مؤثر و مفید است که در منطقه ای با پوشش گیاهی مطلوب و خاک مناسب نازل شود . استان گیلان ازنظر تقسیم‌بندی حوضه‌های آبریز اصلی کشور در حوضه آبریز سفیدرود بزرگ، تالش و تالاب انزلی و لاهیجان قرار گرفته است. چهار محدوده مطالعاتی تالش، فومنات، آستانه– کوچصفهان و لاهیجان، چابکسر با وسعت کلی 5/13162 کیلومترمربع قسمت اعظم پهنه استان گیلان را در برمی‌گیرد. استان گیلان با متوسط بارش سالانه حدود 1100 میلی‌متر، از پتانسیل آبی قابل‌توجهی (حدود 7 میلیارد مترمکعب) برخوردار است و این در حالی است که افزایش جمعیت، ارتقاء سطح زندگی و به‌موازات آن توسعه شهری، صنعتی و کشاورزی روزبه‌روز نیاز به مصرف آب استان را افزایش می‌دهد.بر اساس آخرین آمار و اطلاعات گردآوری‌شده، حجم کل مصارف آب سالیانه در سطح استان گیلان حدود 07/3 میلیارد مترمکعب می‌باشد که حدود 74/2 میلیارد مترمکعب آن (89 درصد) از منابع آبهای سطحی و حدود 332 میلیون مترمکعب (11 درصد) از منابع آبهای زیرزمینی تأمین می‌گردد. بر این اساس، حدود 4/87 درصد از این منابع (حدود 68/2 میلیارد مترمکعب) در بخش کشاورزی، 1/9 درصد (حدود 281 میلیون مترمکعب) جهت مصرف شرب و بهداشت و حدود 5/3 درصد باقی-مانده نیز در بخش صنعت مورد مصرف قرار می‌‌گیرد. متوسط بارندگی سالانه در سطح استان گیلان، حدود 1100 میلی‌متر و معادل 9/14 میلیارد مترمکعب بوده که از این مقدار، حدود 9/7 میلیارد مترمکعب (53 درصد) به‌صورت تبخیر و تعرق از دسترس خارج می‌شود؛ بنابراین، حجم آبهای تجدیدشونده استان از منابع داخلی، حدود 7 میلیارد مترمکعب و با احتساب 1/2 میلیارد مترمکعب آبهای ورودی به استان از طریق رودخانه سفیدرود، حدود 1/9 میلیارد مترمکعب، برآورد گردیده که معادل 7 درصد کل آبهای تجدیدشونده کشور می‌باشد.در این مقاله اهمیت بارش ونقش ان در استحصال آب وتامین برای جلگه استان مورد بحث وراه کار برای استفاده بهینه را مطرح میسازد .
بنا به گزارش اخیر سازمان خواربار و کشاورزی جهانی (فائو) پیرامون دورنمای بحران آب در جهان ، روند فزاینده مصرف آب با رشدی دو برابر بیش از افزایش جمعیت کماکان تداوم می یابد و کاهش زیانبار منابع آب را تسریع خواهد کرد . بر اساس شواهد موجود ، بهره برداری بی رویه و غیر اصولی از منابع آب و عدم سرمایه گذاری ، توان مالی و جلب مشارکت بهره برداران از عوامل عمده در بروز بحران کنونی محسوب می شود. بدون وجود آب ، خاک نمی تواند ارزش وجودی خود را ظاهر سازد و گیاهی وجود نخواهد داشت. بدون وجود خاک غنی ، آب تأثیری جز خرابی و بروز سیلاب در طبیعت بر جای نمی گذارد . بدون وجود پوشش گیاهی ، نه تنها از آب و خاک بهره ای حاصل نمی شود بلکه بر ا ثر وقوع بارندگ ی و جار ی شدن سیلاب ، فرسایش خاک تخریبهای جبران ناپذ یری را بدنبال خواهد داشت . بعبارت د یگر وقوع بارندگی به تنهائی باعث افزایش سطح آبهای زیرزمینی و گسترش چشمه ها وآبها ی سطحی و تغذیه و تأمین آبهای زیرزمینی نمی شود، بلکه بارندگی و نزولاتی مؤثر و مفید است که در منطقه ای با پوشش گیاهی مطلوب و خاک مناسب نازل شود . استان گیلان ازنظر تقسیم‌بندی حوضه‌های آبریز اصلی کشور در حوضه آبریز سفیدرود بزرگ، تالش و تالاب انزلی و لاهیجان قرار گرفته است. چهار محدوده مطالعاتی تالش، فومنات، آستانه– کوچصفهان و لاهیجان، چابکسر با وسعت کلی 5/13162 کیلومترمربع قسمت اعظم پهنه استان گیلان را در برمی‌گیرد. استان گیلان با متوسط بارش سالانه حدود 1100 میلی‌متر، از پتانسیل آبی قابل‌توجهی (حدود 7 میلیارد مترمکعب) برخوردار است و این در حالی است که افزایش جمعیت، ارتقاء سطح زندگی و به‌موازات آن توسعه شهری، صنعتی و کشاورزی روزبه‌روز نیاز به مصرف آب استان را افزایش می‌دهد.بر اساس آخرین آمار و اطلاعات گردآوری‌شده، حجم کل مصارف آب سالیانه در سطح استان گیلان حدود 07/3 میلیارد مترمکعب می‌باشد که حدود 74/2 میلیارد مترمکعب آن (89 درصد) از منابع آبهای سطحی و حدود 332 میلیون مترمکعب (11 درصد) از منابع آبهای زیرزمینی تأمین می‌گردد. بر این اساس، حدود 4/87 درصد از این منابع (حدود 68/2 میلیارد مترمکعب) در بخش کشاورزی، 1/9 درصد (حدود 281 میلیون مترمکعب) جهت مصرف شرب و بهداشت و حدود 5/3 درصد باقی-مانده نیز در بخش صنعت مورد مصرف قرار می‌‌گیرد. متوسط بارندگی سالانه در سطح استان گیلان، حدود 1100 میلی‌متر و معادل 9/14 میلیارد مترمکعب بوده که از این مقدار، حدود 9/7 میلیارد مترمکعب (53 درصد) به‌صورت تبخیر و تعرق از دسترس خارج می‌شود؛ بنابراین، حجم آبهای تجدیدشونده استان از منابع داخلی، حدود 7 میلیارد مترمکعب و با احتساب 1/2 میلیارد مترمکعب آبهای ورودی به استان از طریق رودخانه سفیدرود، حدود 1/9 میلیارد مترمکعب، برآورد گردیده که معادل 7 درصد کل آبهای تجدیدشونده کشور می‌باشد.در این مقاله اهمیت بارش ونقش ان در استحصال آب وتامین برای جلگه استان مورد بحث وراه کار برای استفاده بهینه را مطرح میسازد .
کلیدواژه ها
موضوعات